TEKZİP(DÜZELTME/CEVAP HAKKI) İÇİN NE YAPILMASI GEREKİR?

TEKZİP/DÜZELTME VE CEVAP HAKKI NEDİR?

Kelime olarak yalanma anlamına gelen tekzip tüm hak ve özgürlükler gibi, basın özgürlüğünün de mutlak ve sınırsız olmadığını göstermektedir. Tekzibin amacı kişilerin basın karşısında daha çabuk ve aynı silahlarla kendini savunmasıdır. Tekzibin temeli Anayasa’nın 32. Maddesidir. Buna göre; Düzeltme ve cevap hakkı, ancak kişilerin haysiyet ve şereflerine dokunulması veya kendileriyle ilgili gerçeğe aykırı yayınlar yapılması hallerinde tanınır ve kanunla düzenlenir. Bu düzeltme ve cevap hakkının kullanılması, ilgili kişiye, yayın konusu saldırıda yer alan bilgilerin gerçeğinin ne olduğunu kamuoyuna açıklama fırsatı verir. Basın-yayın (kitle iletişim araçları), radyo, televizyon, gazete, dergi gibi araçlara sahiptir ve kamuoyunu serbestçe oluşturma gücüne sahiptir. Ancak basın bazen bu kamuoyunu oluşturma görevini yerine getirirken bazen hakarete varan onur kırıcı deyimler kullanabilmektedir. Kişilerin şeref ve haysiyetlerini zedeleyen veya kişilere karşı gerçek dışı bilgiler içeren yayınlar, ceza kanunlarında da suç sayılmıştır. Örneğin, 5237 sayılı TCK’nun 125.maddesinde hakaret , 267. maddesinde ise iftira suç olarak kabul edilmiştir Tekzip hakkı kişilere, ihlal basın yoluyla yapılmışsa cevabın basın aracılığıyla; radyo ve televizyon ile yapılmışsa, cevabın radyo veya televizyonla; internet ortamında yapılmışsa, cevabın aynı ortamda verilmesi olanağını vermektedir. Diğer bir deyişle, kişiye aynı silahla savunma imkanı vermektedir.

Kişilik Haklarınızı Zedeleyen Bu Kitle İletişim Araçlarına Karşı İzlenecek Hukuki Yol

Kimler Tekzip Başvurusu yapabilir?

Süreli yayınlarda haklarında şeref ve haysiyetini ihlâl edilen veya gerçeğe aykırı yayım yapılan gerçek/tüzel kişiler tekzip başvurusu yapabilir. Bu iki durumun bir arada bulunması gerekmez. Sadece birinin gerçekleşmiş olması yeterlidir. Eğer hakkında gerçeğe aykırı yayım yapılan veya şeref ve haysiyeti zedelenen kişi vefat etmişse bu durumda mirasçıları tekzip talep edebilir.

Tekzip Başvurusu Hangi Durumlarda Yapılır?

Başvuruda bulunabilmek için süreli yayın olması gerekir. Süreli yayına örnek olarak dergiler, magazinler ve elektronik dergiler, sürekli olarak yayımlanan rehberler, yıllık faaliyet raporları, gazeteler ve monografik diziler gösterilebilir. Yani belli bir aralıkla yayımlanması gerekmektedir. Belli aralıklarla yayımlanmayan kitap gibi basılmış eserlere yani süresiz yayınlara karşı yasal olarak başvurma imkanı bulunmamaktadır. Bu tarz eserlerde başvurulacak yollar tazminat davası açılması ve unsurları oluşmuş ise ilgili suçla alakalı soruşturma ve kovuşturma yapılması şeklinde olmaktadır.

Tekzip Talebi İçin Başvuru Süresi Nedir?

Zarar gören kişinin yayım tarihinden itibaren iki ay içinde göndereceği suç unsuru içermeyen, üçüncü kişilerin hukuken korunan menfaatlerine aykırı olmayan düzeltme ve cevap yazısı ile sorumlu kişilere başvuru yapması mümkündür. Vefat eden kişi için başvuru yapılacaksa bu süreye 1 ay daha eklenebilmektedir. Bu süreler hak düşürücü sürelerdir. Başvuru noterlik aracılığıyla yapılmışsa başvurunun gazateye ulaştığı tarih değil, notere başvurulan tarih esas alınır.

Tekzip Başvurusu Nereye Yapılır?

Kanun maddesinden de anlaşılacağı üzere öncelikle süreli yayının sorumlu müdürüne başvuru yapılmaktadır. Sorumlu müdür muhattap alınarak süreli yayının yönetim yerine gönderilir. Noter aracılığıyla ya da taahhütlü postayla da gönderilebilmektedir. Sorumlu müdüre yapılan müracaattan netice alınamazsa verilen süreler içinde yayımlanmaması halinde yayım için tanınan sürenin bitiminden itibaren, ya da tekzip metni yasa maddesinin öngördüğü kurallara aykırı yayımlanırsa yayım tarihinden itibaren onbeş gün içinde cevap ve düzeltme talep eden kişi, sulh ceza hakimine başvuru yapılabilir. Sorumlu müdüre başvuru olmaksızın hakimliğe müracaatta bulunulamaz. Hakim bu istemi duruşmasız bir şekilde 3 gün süre zarfında karara bağlar.

Hakimin Verdiği Karara Karşı İtiraz edilebilir mi?

Sulh ceza hâkiminin kararına karşı acele itiraz yoluna gidilebilir. Yetkili makam üç gün içinde itirazı inceleyerek karar verir. Yetkili makamın kararı kesindir.

Görevli ve Yetkili Mahkeme Neresidir?

Sulh ceza hakimliği görevlidir. Yetkili hakimlik ise başvurma hakkına sahip ilgilinin bulunduğu yer sulh ceza hakimliğidir.

Süreli Yayının İçeriği Suç Teşkil Etmek Zorunda mıdır?

Yayın suç unsuru içermese de kişilik haklarını ihlal ediyorsa düzeltme ve cevap hakkının yani tekzibin konusu olabilir. Eğer yayın, aynı zamanda suç teşkil ediyorsa tekziple alakalı taleplerde, suçun şikayete bağlı olup olmadığına göre CMK m.12 genel yetki kuralı da dikkate alınabilir.

Tekzibin Yayımlanmaması Suç mudur?

Süreli yayınların içeriğiyle zarar gördüğünü söyleyen kişi, yayının sorumlu müdürüne, yasal süresinde, düzeltme ve cevap yayınlanmasına dair talepte bulunduğu halde bu isteği yerine gelmezse bulunduğu yerin sulh ceza hakimine başvurabilir. Hakim tarafından bu talep yerinde görülür ve karar kesinleşmesine rağmen buna uymayan süreli yayın yetkilileri 5187 sayılı kanunun 18. Maddesi uyarınca suçu işlemiş olacaktır. Madde 18- Düzeltme ve cevabın yayımlanmasına ilişkin kesinleşmiş hâkim kararlarına uymayan sorumlu müdür ve sorumlu müdürün bağlı olduğu yetkili onmilyar liradan yüzellimilyar liraya kadar ağır para cezasıyla cezalandırılır.

Tekzibin Yayımlanması Usulü Ne Şekildedir?

Sorumlu müdür hiçbir düzeltme ve ekleme yapmadan, yazıyı aldığı tarihten itibaren, günlük süreli yayınlarda en geç üç gün içinde, diğer süreli yayınlarda en geç üç günden sonraki ilk nüshada yayımlamak zorundadır. Tekzip metninin, ilgili yayının yer aldığı sayfa ve sütunlarda, aynı puntolarla ve aynı şekilde yayımlanması zorunludur. Süreli yayının birden fazla yerde basılması halinde, tekzip hakkının kullanılmasına sebebiyet veren eserin yayımlandığı bütün baskılarda yayımlanır. Tebligata rağmen yayımlanmazsa ya da yasanın öngördüğü şekil dışında veya eksik yayımlanırsa ilgililer oturdukları sulh ceza hakimine müracaat ederek yayımlanmasını isteyebilirler. Bu durumda, günlük süreli yayınlarda, yayım için tanınan sürenin bitiminden itibaren (yani tekzip metninin alındığı tarihten üç günden sonraki) onbeş içinde yayımlanmasını isteyebilirler. Düzeltme ve cevabın yayımlanmasına hakim tarafından karar verilmesi halinde, yukarıda belirtilen üç günlük süreler, sulh ceza hakiminin kararına itiraz edilmemişse kararın kesinleştiği tarihten, itiraz edilmişse yetkili makamın kararının tebliği tarihinden itibaren başlar. Yani yayın kuruluşu, sulh ceza hakiminin kararına itiraz etmezse, tebliğ tarihinden itibaren yedi gün içinde karar kesinleşir. Kararın kesinleştiği tarihten itibaren üç gün içinde yayımlamak zorundadır. Yayın kuruluşu, talebin kabulüne dair karara itiraz etmişse yetkili makamın buna ilişkin verdiği kararın tebliği tarihinden itibaren üç gün içinde yayımlamak zorundadır.

Hizmetlerimiz

İletişim Bilgisi

Blog