TEMYİZ KANUN YOLUNA BAŞVURU ve YARGITAY
TEMYİZ NEDİR?
Temyiz, yerel mahkemelerin ya da istinaf mahkemelerinin verdiği kararların Yargıtay tarafından denetlenmesidir. Mahkemece verilen karar temyiz ile yasa ve usul yönünden incelenir, karara bağlanır. Temyiz sonucu mevcut olan her karar Yargıtay kararı olduğundan bu kararlar kesindir. Adli yargıda üst mahkeme Yargıtay, idari yargıda ise Danıştay’dır. Temyiz, yasal süresi içerisinde mahkemeye verilecek bir dilekçe ile yapılır.
TEMYİZ SÜRESİ NEDİR?
Temyiz başvuru süreci, kararların tebliğinden itibaren iki haftadır. Tebliğ usule uygun olarak taraflara tebliğ edilmelidir. Usule uygun olmayan tebliğ süresinin işlenmesine başlamasını engeller. Temyiz dilekçesi kendisine tebliğ edilen taraf, kanun yoluna başvuru hakkı bulunmasa ve başvuru süresi geçmişse bile vereceği cevap dilekçesi ile temyiz kanun yoluna başvurabilir. Bu şekildeki temyiz kanun yoluna başvurma şekline ‘Katılma Yoluyla Temyiz Başvurusu’ adı verilir.
TEMYİZ BAŞVURUSU NASIL YAPILIR?
Temyiz incelemesinin yapılabilmesi için yazılı bir temyiz başvurusu yapılması gerekir. Temyiz başvurusu ise kararı veren İstinaf Mahkemesine temyiz dilekçesi verilmelidir.
TEMYİZ EDİLMEYEN KARARLAR NELERDİR?
İstinaf mahkemesi kararlarına karsı temyiz yolu açıktır fakat istisnai durumlarda mevcuttur. Yani istinaf mahkemesi bazı kararlara karşı temyiz yolu açık değildir. HMK ye göre;
- Özel kanunlarda belirtilen sulh hukuk mahkemesinin görevine giren davalarda ilgili kararlar
- Değeri beş bin TL yi geçmeyen davalara ilişkin kararlar
- Yargı çevresinde bulunan ilk derece mahkemeleri arasında yetki ve görev uyuşmazlıklarını çözmek için verilmiş olan kararlar ile merci tayinine ilişkin verilmiş kararlar.
- Soybağ ve ırsa ilişkin sonuçlar doğuran davalar hariç, nüfus kayıtlarının düzenlenmesi ne ilişkin davalarla ilgili kararlar temyiz olmaz.
- Çekişmesiz yargı işlerinde verilmiş kararlar.
İSTİNAF YOLUNA BAŞVURMADAN TEMYİZ YOLUNA BAŞVURABİLİR MİYİM?
İstinaf yoluna başvurmadan temyiz yoluna başvurulamaz. Fakat hukuki bir yarar mevcut ise temyiz yoluna başvurulabilir.
YARGITAY ’IN TEMYİZ SONUCU VEREBİLECEĞİ KARARLAR NELERDİR?
- Onama kararı,
- Bozma kararı,
- Düzelterek onama kararı.
Bozma kararı, mahkemenin vermiş olduğu hükmü bozarak ilk derece mahkemesine veya istinaf mahkemesine dosyayı yeniden göndermektedir. Bozma kararı verilmesi halinde mahkemenin vermiş olduğu hüküm kesinleşmeyecektir, karar üzerinde henüz kesinleşmiş bir hüküm kurulmamış demektir.
YARGITAY’IN BOZMA SEBEPLERİ NELERDİR?
Yargıtay mahkemenin vermiş olduğu kararın hukuka uygun olmadığı, delil takdirinde yanılgıya düşüldüğü, eksik araştırma veya hukuka uygun olmayan bir delil ile hüküm kurulduğu gibi nedenlerle birden fazla nedene dayanarak hükmün bozulması yönünde karar verilebilir.
YARGITAY’IN BOZMA KARARI SONRASINDA SÜREÇ
-Yargıtay bozma sonrasında kararı yerel mahkemeye ya da bölge adliye mahkemesine dosyayı gönderecektir. Bozma kararı üzerine davaya yeniden bakacak olan istinaf veya yerel mahkeme taraflara bozmaya karşı ne diyeceğini soracaktır.
-Bozma kararı sonrasında mahkeme tarafından “direnme” kararı verilebilir. Bölge adliye mahkemesi veya yerel mahkemenin direnme kararı verme, hükmünde ısrar etme hakkı bulunmaktadır. Direnme kararı verilmesi halinde dosya Yargıtay’ın karar vermiş olduğu ilgili daireye gönderilecektir.
-Direnme kararı hakkında Yargıtay, yerinde görür ise direnme kararına uyarak kararı düzeltebilir. Eğer direnme kararı yerinde görülmez ise dosya Yargıtay Ceza Genel Kuruluna gönderilecektir.
TEMYİZDEN GELEN DOSYA TEKRAR TEMYİZE GİDER Mi?
Yargıtay’ın incelemiş olduğu karara karşılık bozma kararı verilmesi halinde mahkeme, direnme veya uyma kararı verecektir. Direnme kararı verilmesi halinde dosya yeniden temyiz merciine gidecek ve karar yerinde görülür ise düzeltim, görülmez ise Yargıtay Ceza Genel Kuruluna gönderilecektir.
TEMYİZ İLE İSTİNAF ARASINDAKİ FARK NEDİR?
İstinaf mahkemesi yerel mahkeme tarafından toplanmamış bir delili toplayabilir, yeniden tanık dinleyebilir veya keşif yapabilir. İstinaf mahkemesi, hukuk veya ceza dava dosyasında mevcut olan ve topladığı diğer tüm delillerle birlikte hukuki denetim de yaparak istinaf incelemesi neticesinde kararını verir. Temyiz ise, Yargıtay’ın istinaf mahkemesi tarafından verilen kararı sadece hukuki yönden denetlemesi anlamına gelmektedir. Yargıtay, temyiz incelemesi ile kanunun olaya doğru uygulanıp uygulanmadığını denetler. Yani, Yargıtay hukuki bir denetim yapar.
Stajyer Avukat Adem AYDIN
