EYT DÜZENLEMESİ VE SİGORTA BAŞLANGIÇ TARİHİ TESPİTİ DAVASI
Emeklilikte yaşa takılanlar (EYT) ile ilgili yasal düzenleme olan EYT yasası, 8 Eylül 1999 tarihinden önce sigortalı çalışmaya başlamış olan kişilere emeklilik yolunu açmaktadır. Bu tarihten önce çalışanlar ve sigorta primleri ödenmemiş olanlar tespit davası açarak emekliliğe hak kazanabilecek.
SİGORTALILIK BAŞLANGIÇ TARİHİNİN TESPİTİ DAVASI
Sigortalılık başlangıç tarihinin tespiti davası, kamu düzenine ilişkin bir davadır. Bu nedenle resen araştırma ilkesi uygulanır. Davada kanıtlanması gereken şey, çalışmanın varlığıdır. Sigortalının çalışmasının varlığı, fiili bir durum olup, her türlü delille ispatlanabilir. İşyeri kayıt ve belgeleri, müfettiş raporları, ücret bordroları, aynı dönemde sigortalı ile birlikte çalışanların tanıklığı, bunların bulunmaması halinde komşu işyerlerinin tespiti ile burada aynı dönemde çalışmış olanlarının tanıklığı, bu davada kanıt olarak değerlendirilir.
HİZMET TESPİT DAVASI HANGİ DURUMLARDA AÇILABİLİR
Davanın açılabilmesi için çalışılan sürenin işveren tarafından SGK’ya bildirilmemesi ya da eksik bildirilmesi gerekiyor. Çalışılan sürede sigortasızlık halinin SGK tarafından daha önce tespit edilmemiş olması gerekli.
HİZMET TESPİT DAVASI DAVALI TARAF
Sigortalılık başlangıç tarihinin tespiti davalarında, Yargı kararları uyarınca sadece SGK’nın davalı olarak gösterilmesi yeterli olup, işverene yöneltilmesi aranmamaktadır.
DAVA AÇMADAN ÖNCE KURUMA BAŞVURU ZORUNLULUĞU
7036 Sayılı İş Mahkemeleri Kanunu, Sosyal Güvenlik Kurumu’na karşı açılacak davalarda, dava açmadan önce kuruma başvuru zorunluluğu getirmiş, hizmet tespit davalarını ise bu şartın dışında tutmuştur. Ancak, Yargıtay uygulamalarında, sigortalılık başlangıç tarihinin tespiti davaları, hizmet tespit davalarından ayrı tutulmakta; öncelikle kuruma başvuru zorunluluğu kabul edilmektedir. Bu nedenle, davanın açılmasından önce SGK’ya sigorta başlangıç tarihinin tespiti talebiyle başvuru yapılmalıdır. Dava, ancak kurumun başvuruyu reddetmesi üzerine açılabilir. SGK, başvuruya 60 gün içerisinde cevap vermezse, bu sürenin sonunda talep reddedilmiş sayılır.
AMAÇ VE HUKUKİ YARAR
Sigortalılık başlangıç tarihinin tespitindeki amaç, sigortalılık başlangıç tarihini, ilk işe giriş bildirgesindeki tarihe kadar geriye götürmektir. EYT (emeklilikte yaşa takılanlar) düzenlemesinde ise, işe ilk giriş tarihi, sigortalılık süresini etkileyeceğinden; sigortalının, yaşlılık veya malullük maaşının bağlanmasını sağlamak için bu davayı açmakta hukuki yararı olacaktır.
HAK DÜŞÜRÜCÜ SÜRE
Hizmet tespit davası açma konusunda 5 yıllık hak düşürücü süre bulunmaktadır. Hizmetlerin geçtiği yılın sonundan başlayarak beş yıl içerisinde iş mahkemesine başvurarak dava açılması gerekmektedir. Ancak Yargıtay kararlarında, bu 5 yıllık süre sınırlamasının o işyerinden hiç sigorta girişi yapılmamış kişiler için geçerli olduğu, sigorta girişi yapılmış olan kişilerin giriş tarihinden sonrasına ait çalışmalar için açacakları hizmet tespit davalarında 5 yıllık süre şartının aranmayacağı belirtilmektedir.
Avukat Büşra TEMİZ
