İZALE-İ ŞUYU (ORTAKLIĞIN GİDERİLMESİ) DAVASI NEDİR?
Bir kişinin ölmesi ile birlikte ona ait olan bütün mal varlığı mirasçılarına geçmektedir. Ölen kişinin aktif mal varlığının yanında borçları da mirasın reddinin olmaması halinde mirasçılara geçmektedir. Murisin mal varlığının mirasçılara geçmesi ile murisin yasal mirasçıları bu mal varlığının tamamı üzerinde hak sahibi olmaktadır. Mirasın geçmesi ile mirasçılar arasında kurulan mülkiyet türü elbirliği mülkiyetidir.
Elbirliği Mülkiyeti Nedir?
Elbirliği mülkiyeti, belli bir mal üzerinde kanun veya kanunda öngörülen sözleşmeler uyarınca kurulan topluluğun o mal üzerinde birlikte malik olmasıdır. Bu topluluğa dahil olan kişiler arasında mal üzerinde bir ortaklık kurulmaktadır. Elbirliği mülkiyetinde ortakların belirli bir payları bulunmaz, her ortak bu ortaklığa dahil olan bütün malların üzerinde hak sahibi olmaktadır. Kısacası bu ortaklıkta birden çok kişi bir mal üzerinde elbirliği ile sahip olmasıdır. Elbirliği mülkiyeti Türk Medeni Kanunu 701. madde ile düzenlenmiştir.
Türk Medeni Kanunu 701. Madde ” Kanun veya kanunda öngörülen sözleşmeler uyarınca oluşan topluluk dolayısıyla mallara birlikte malik olanların mülkiyeti, elbirliği mülkiyetidir. Elbirliği mülkiyetinde ortakların belirlenmiş payları olmayıp her birinin hakkı, ortaklığa giren malların tamamına yaygındır. ”
Elbirliği Mülkiyeti hakkında detaylı bilgi için diğer yazımızdan ulaşabilirsiniz >>> https://hazarhukuk.com.tr/elbirligi-mulkiyeti-nedir-elbirligi-mulkiyetin-ozellikleri/
Miras Taksim Sözleşmesi Nedir?
Miras paylaşımı için mirasçılar arasında uzlaşma sağlanrak terekedeki mal varlıklarının ne şekilde taksim edileceği konusunda anlaşması halinde miras taksim sözleşmesi düzenlenerek taraflar anlaşmanın detaylarını imza altına alarak noterde onaylatabilirler. Sözleşmenin noter huzurunda imzalanmış olması şart değildir ancak uygulamada kolaylık sağlanması için gereklidir. Noter huzurunda tanzim edilmiş bir miras taksim sözleşmesi ile ilgili tapu müdürlüğüne giden mirasçı gerekli işlemleri yaparak ilgili taşınmazın devrini gerçekleştirebilir.
Mirasçıların Anlaşamaması Halinde Miras Paylaşımı Nasıl Yapılır? Hangi Dava Açılmalıdır?
Miras bırakanın vefatının ardından miras malları mirasçılara geçer. Mirasçıların miras payları kanunda belirlenmiştir. Bazı durumlar da mirasçılar arasında fikir ayrılığı ortaya çıkmaktadır. Murisin ölümünden sonra mirasçılar arasında mirasın paylaşılması konusunda bir uyuşmazlık çıkması üzerine ortaklığın giderilmesi davası açılması gerekmektedir. Açılacak olan bu davayı mirasçılardan herhangi biri veya bütün mirasçılar birlikte açabilir.
İzale-i Şuyu (ortaklığın Giderilmesi) Davası Nedir?
Mirasçıların elbirliğine tabi olan malların paylaşılması konusunda anlaşamaması halinde mahkemeye başvurarak bu ortaklığın giderilmesini istedikleri davadır. Bu dava ile paylı veya elbirliği mülkiyetine konu taşınır veya taşınmaz malda ortaklar arasındaki paydaşlığa son vererek kişisel mülkiyete geçişini sağlamak ya da ortaklığa tabi malların satılarak paylara oranında mirasçılara paylaştırılması istenmektedir. Ortaklığın giderilmesi davası, çok taraflı ve davanın tüm tarafları için benzer sonuçlar doğuran bir dava çeşididir. Her mirasçı tarafından bu davanın açılması ve davaya devam edilmesi mümkündür.
Ortaklığın Giderilmesi (İzale-i Şuyu) İki Yöntemle Yapılabilir
1.Aynen Taksim Suretiyle İzale-i Şuyu (Ortaklığın Giderilmesi)
Bu yolla ortaklığın giderilmesinde esas olan taşınır veya taşınmaz malın aynen bölünmesidir. Bu yolla ortaklığın giderilmesinde bölünmenin aynen taksime uygun olması halinde taraflardan birinin talebi ile mahkeme aynen taksime karar verebilir. TMK madde 699 ”Paylaşma biçiminde uyuşma sağlanamazsa, paydaşlardan birinin istemi üzerine hâkim, malın aynen bölünerek paylaştırılmasına, bölünen parçaların değerlerinin birbirine denk düşmemesi hâlinde eksik değerdeki parçaya para eklenerek denkleştirme sağlanmasına karar verir.” şeklinde yapılan düzenleme ile paylaşımın nasıl yapılacağı belirtilmiştir.
2.Satış Suretiyle İzale-i Şuyu (Ortaklığın Giderilmesi)
Tarafların anlaşamaması ya da aynen taksimin mümkün olmaması halinde mirasçılardan birinin talebi halinde taşınır veya taşınmaz malın icra yoluyla satılarak bedelinin paydaşlar arasında bölüştürülmesi yoludur. Satış açık arttırma yoluyla yapılır ancak tüm paydaşlar bir araya gelerek satışın ortaklar arasında yapılmasını oybirliğiyle isterlerse satış yalnızca ortaklar arasında yapılabilir.
Ortaklığın Giderilmesi Davasında Satış Süreci
İzale-i şuyu davası neticesinde satışa karar verilmesi halinde satış herkese açık olarak ihale yöntemi ile yapılır. Ancak yukarıda da belirtildiği üzere mirasçıların oy birliği ile karar vermesi halinde satış yalnızca mirasçılar arasında da yapılabilir.
Satışın yapılması için dosyayı satış memurluğuna gönderilir ve satış ilan edilir. Satışa konu mal miras yoluyla intikal etmişse satışın bütün mirasçılara ve ilgililere tebliği gerekir. Açık artırmaya, dava dosyasında bilirkişi raporunda gösterilen ve takdir edilen kıymetin %50’si üzerinden başlanır ve en çok artırana satış yapılır. İhaleye katılmak isteyenler belli bir teminatı yatırırlar.
Ortaklığın Giderilmesi Davasında Görevli Ve Yetkili Mahkeme
Ortaklığın giderilmesi (izale-i şüyu) davasında yetkili mahkeme taşınmaz malın bulunduğu yer mahkemesidir. Görevli mahkeme ise Sulh Hukuk Mahkemesi’dir.
Ortaklığın Giderilmesi Davasında Mahkeme Masrafları
Ortaklığın giderilmesi davası diğer davalardan farklı bir dava olup davayı açan paydaş dava harcını ve mahkeme giderlerini davanın başında ödemek zorunda kalsa da davanın sonunda mahkeme giderleri ve avukatlık ücretleri payları oranında taraflara yükletilir.
Avukat Adem AYDIN
