AİLE KONUTU NEDİR? AİLE KONUTU ŞERHİ KONULMASI
Aile konutu, bir ailenin sürekli olarak barınmak amacıyla kullanılan ve ailenin yaşadığı oturma yeri olarak nitelendirelebilir. Bir ailenin oturduğu evin aile aile konutu olabilmesi için ailenin evlilik birliği içinde aile yaşamının yoğunlaştığı bir konut bulunması gerekmektedir. Örnek vermek gerekirse ailelerin belli tatillerde kalmak için gittikleri yazlık gibi sürekli oturulmayan konutları aile konutu olarak değerlendiremeyiz. Ayrıca en önemli noktalardan biride eşler arasında resmi nikahın mevcut olması gerekmektedir. Günümüzde sıkça karşılaşılan durumlardan olan imam nikahlı eşlerin yaşadığı konutların aile konutu olarak nitelendirilmesi mümkün değildir. Bir ailenin yerleşim amacıyla kullandığı ve yaşadığı, barınmak amacıyla ikamet ettiği yer olarak tanımlanan “Aile Konutu” Medeni Kanun’un 194. maddesinde düzenlenmiştir.
Türk Medeni Kanunu Madde 194II. Aile Konutu Madde 194- ” Eşlerden biri, diğer eşin açık rızası bulunmadıkça, aile konutu ile ilgili kira sözleşmesini feshedemez, aile konutunu devredemez veya aile konutu üzerindeki hakları sınırlayamaz.
Rızayı sağlayamayan veya haklı bir sebep olmadan kendisine rıza verilmeyen eş, hâkimin müdahalesini isteyebilir. Aile konutu olarak özgülenen taşınmaz malın maliki olmayan eş, tapu kütüğüne konutla ilgili gerekli şerhin verilmesini tapu müdürlüğünden isteyebilir. Aile konutu eşlerden biri tarafından kira ile sağlanmışsa, sözleşmenin tarafı olmayan eş,
kiralayana yapacağı bildirimle sözleşmenin tarafı hâline gelir ve bildirimde bulunan eş diğeri ile müteselsilen sorumlu olur. ”
Aile Konutu Kaydı Nasıl Ve Nereye Yaptırılır?
Evin eşlerden birinin üzerine kayıtlı olması halinde diğer eş kayıtlı bulundukları muhtarlıktan oturdukları evin ikametgâh dair olduğuna dair bir belgeyi alarak veya bu evrak e-devlet uygulaması üzerinden de alınabilir, evlenme cüzdanıyla birlikte Tapu Sicil Müdürlüğü’ne müracaat ederek oturdukları bu konutun Aile Konutu olduğunu beyan edebilir. Tapu sicil müdürü malik olmayan eş tarafından yapılmış olan başvuru üzerine gerekli işlemleri yaparak taşınmazın tapu kütüğünün şerhler hanesine “aile konutudur” kaydını düşer. Bu şerh ile birlikte artık diğer eş şerhi ileri sürerek üçüncü kişilere karşı başvuru hakkı elde etmektedir. İşlemin gerçekleştirilmesi için ibraz edilmesi gereken belgeler ise şunlardır;
- Aile konutu şerhi dilekçesi
- Evlilik cüzdanı
- Başvuran tarafa ait T.C. kimlik numarasının bulunduğu nüfus cüzdanı
- Vukuatlı nüfus kayıt örneği
- Söz konusu meskenin aile konutu olduğunu gösteren, muhtarlıktan alınacak belge.
Aile Konutunun Sağladığı Haklar ve Faydalar Nelerdir?
İlgili kanun hükmü gereği eşlerden biri, aile konutunun kira sözleşmesini tek başına sona erdiremez, aile konutunu devredemez, aile konutu üzerindeki hakları sınırlayamaz. Eşlerden biri konut kendi üzerine olsa bile diğerinin onayı olmadan aile konutunu başkasına devredemez, satamaz veya başkalarına kiralayamaz. Ayrıca eşlerden biri, diğer eşin açık onayı olmaksızın tapuda aile konutu üzerindeki hakları sınırlayamaz. Yukarıda sayılan işlemlerin diğer eşin onayı alınmadan yapılması halinde diğer eş mahkemeye hukuka ve aile konutu hükümlerine aykırı durumun giderilmesi için başvurabilir. Örneğin aile konutunun diğer eşin rızası olmadan satılması halinde diğer eş tapu iptali ve tescil davası açarak aile konutunun tapudaki devir işleminin iptaline ve karar verilmesini isteyebilir.
Tapuya Geçirilmiş Olan Aile Konutu Şerhi Nasıl Kaldırılabilir?
Aile konutu şerhinin iptali için mahkemeye başvurulması gerekmektedir. Aile konutu şerhinin kaldırıldığı durumlar hakkında örneklere aşağıda yer verilmiştir:
- Boşanma durumunda hakim tarafından şerhin iptaline karar verilir.
- Evliliğin iptali durumunda gayrimenkulün maliki eşin talebiyle,
- Eşlerden birisinin ölümü durumunda,
- Gayrimenkulün sahibi olmayan eş şerh koydurmuşsa, yine malik olmayan eşin talebi ile,
- Malik olan eşin başvurusuyla şerh düşülmüşse, malik olmayan eşin kabulü ya da talebiyle aile konutu şerhi kaldırılabilir.
Stajyer Avukat Adem AYDIN
