İCRADA ŞİKAYET NEDİR? ŞİKAYET SEBEPLERİ NELERDİR?
İcra ve iflas organları tarafından gerçekleştirilen hukuka aykırı işlemlerin iptaline, hukuka aykırı bu işlemin düzeltilmesine veya yapılması gerekmesine rağmen yapılmayan işlemlerin yaptırılması için icra mahkemesine yapılan başvuruya şikayet denilmektedir. İtiraz ödeme emrine karşı icra dairesine yapılırken şikayet ise icra mahkemesine yapılmaktadır. İcra mahkemelerinin hukuka aykırı kararlarına karşı ise şikayet yoluna başvurulamaz bu durumda kanun yollarına başvurulması gerekmektedir.
İşlemin iptalinde veya yaptırılmasında menfaati bulunan takibin tarafları veya bir diğer üçüncü kişiler icra mahkemelerine şikayette bulunabilir. İcra organları tarafından yapılan işlemler nedeniyle bir tarafın menfaatleri ihlal edilmekte bir tarafın ise yararına olmaktadır. Bu yüzden yapılan şikayetlerde karşı taraf davalı olarak gösterilmektedir. Bu konuda çeşitli görüşler olmakla birlikte bazı görüşler şikayet usulünü bir dava olarak görmekteyken, bazı görüşler ise şikayetin kendine özgü bir usul olduğunu savunmaktadır.
Şikayet Kanun Yoluna Başvurma Sebepleri
1-) Kanuna Aykırılık
Kural olarak şikayet nedeni kanunda belirlenen özel şikayet nedenleri içerisinde yer almadığı takdirde genel şikayet nedeni olarak kanuna aykırılık içerisinde değerlendirilir.
2-) Hadiseye Aykırılık
Hadiseye aykırılık kanunda özel şikayet nedeni olarak düzenlenmiştir. İcra organı tarafından işlem yapılırken olayın esasları dikkate alınmadan genel bir yorum ile hadiseye uygun olmayan bir karar verilmesi bu nedene girmektedir.
3-) Hakkın Gereğinin Yerine Getirilmemesi
İcra organı tarafından haklı bir neden olmaksızın yapılması gereken bir işlemin yapılmaması halinde bu nedenle şikayet yoluna başvurulabilir.
4-) Hakkın Sürüncemede Bırakılması
Burada ise bir hakkın yerine getirilmemesi sebebine benzer bir durum söz konusudur. Fakat burada icra organı tarafından söz konusu talep reddedilmemekte fakat yerine de getirilmemekte sürüncemede bırakılmaktadır.
Şikayet Süresi Ne Kadardır?
Şikayet süresi, şikayet edilen konunun öğrenilmesinden itibaren 7 gün olarak öngörülmüştür. Bazı hallerde bu süre yoktur. Kamu düzeni bunların başında gelmektedir. Kamu düzenin ve kamunun menfaatlerinin korunması amacıyla kamu düzenine aykırılık hallerinde şikayet süresi herhangi bir süreye bağlanmamıştır. Ayrıca hakkın yerine getirilmemesi ve hakkın sürüncemede bırakılması sürekli devam eden ve sona ermemiş işlemler oldukları için bu iki özel sebep içinde 7 günlük süre söz konusu değildir.
Şikayet Nereye ve Nasıl Yapılır?
Yapılan hukuka aykırı işlem sonucu menfaati zedelenen kişi icra mahkemesine sözlü veya yazılı olarak hukuka aykırı işlemin iptali veya yerine getirilmesi konusunda başvuruda bulunabilir. Kural olarak yapılan şikayet için incelemeler dosya üzerinden yapılmaktadır. Mahkemece gerekli olması halinde incelemenin duruşmalı olarak yapılmasına karar verilebilir. Mahkeme şikayetçinin şikayet nedeni ile bağlı değildir bu sebeple başka bir nedenle de işlemin iptaline karar verebilir.
Şikayetin nereye yapıldığı önemlidir. Yukarıda da açıklandığı üzere itiraz ödeme emrine karşı icra dairesine yapılırken şikayet ise icra mahkemesine yapılmaktadır. İcra dairesine yapılan şikayet geçersiz olacaktır. Hukuka aykırı işlem için yapılacak şikayetlerde görevli mahkeme icra mahkemesidir. Yetkili mahkeme ise şikayete konu işlemi yapan icra dairesinin bulunduğu yerdeki icra mahkemesi olup bu kesin yetki kuralıdır. Kural olarak yapılan şikayetler icra takibini ve sürecini etkilemez. Fakat mahkemece gerekli görülmesi halinde mahkemece takibin durdurulmasına karar verilebilir. Bu husus İcra ve İflas Kanunu Madde 22 ile ” Şikayet, icra mahkemesince karar verilmedikçe icrayı durdurmaz.” düzenlenmiştir.
Şikayetin Sonucunda Ne Karar Verilmektedir ?
Mahkemeye yapılmış olan bir şikayetin incelenmesi neticesinde mahkemece itirazın kabulüne karar verilebilir veya yapılan şikayetin reddine karar verilir.
Mahkemece yapılan şikayetin yerinde olmadığı veya yapılan şikayetin süreye tabi olduğunun ve sürenin geçtiğinin tespiti halinde yapılan şikayetin reddine karar verilerek yargılama giderleri ve vekalet ücreti şikayeti yapan taraf üzerine bırakılır.
Mahkemece yapılan inceleme neticesinde şikayetin haklı olduğuna karar verilmesi halinde ise söz konusu işlemin iptaline karar verilir. Mahkemece bir işlemin iptal edilmesiyle birlikte bu işleme bağlı bütün işlemlerde kendiliğinden iptal olmaktadır. Mahkeme söz konusu işlemin iptali yerine düzeltilmesine karar vermesi halinde ise işlem düzeltilerek şikayet konusu giderilmektedir. Bir işlemin yerine getirilmemesi veya sürüncemede bırakılması halinde ise mahkemece bu işlemin yapılması emredilmektedir.
Stajyer Avukat Adem AYDIN
