NİŞANIN BOZULMASI NEDENİYLE HEDİYELERİN GERİ ALINMASI
Nişanlanma Nedir?
Nişanlanma, bizim toplumumuz ve diğer birçok toplumda benimsenmiş olan evlenmeden önce geçirilen bir aşamadır. Bazı toplumlarda nişanlanmaya dair hukuklarında bir düzenlenme bulunmamakla birlikte bizim hukukumuzda nişanlanma kurumuna açıkça yer verilmiş, nişanlanmaya ilişkin çeşitli hükümler getirilmiştir. Nişanlanma için bir erkek ve bir kadının karşılıklı olarak evlenme vaadinde bulunması gerekmektedir. Nişanlanma Türk Medeni Kanunu Madde 118 hükmünde ‘’Nişanlanma, evlenme vaadiyle olur. ‘’ şeklinde açıklanmıştır. Nişanlanma konusunda detaylı bilgiye linkten ulaşabilirsiniz https://hazarhukuk.com.tr//nisanlanma-ve-nisanlanmanin-hukukumuzdaki-yeri-nedir/
Nişanlanma Nedeniyle Tarafların Birbirlerine Hediyeler Alması
Genel olarak tarafların nişanlanması ile birlikte gerek nişanlanan kişiler gerekse aileleri nişanlanma nedeniyle aileler arasındaki bağın artması, örf ve adetlerden dolayı birbirlerine çeşitli hediye ve takılar vermektedir. Bu nedenle nişanlanmanın evlilik dışında başka bir sebeple sona ermesi halinde nişanlanma nedeniyle tarafların birbirlerine verdikleri hediyelerin iadesi gerekmektedir. Hediyelerin iadesine ilişkin olarak Türk Medeni Kanunu madde 122 hükmü ile hediyelerin iadesi açıkça düzenlenmiştir.
Türk Medeni Kanunu Madde 122 ‘’ Nişanlılık evlenme dışındaki bir sebeple sona ererse, nişanlıların birbirlerine veya ana ve babanın ya da onlar gibi davrananların, diğer nişanlıya vermiş oldukları alışılmışın dışındaki hediyeler, verenler tarafından geri istenebilir. Hediye aynen veya mislen geri verilemiyorsa, sebepsiz zenginleşme hükümleri uygulanır.’’
Neler Hediye Olarak Kabul Edilir?
Nişanlanma nedeniyle diğer tarafa kazandırılan ve ekonomik değeri olan her türlü şey hediye olarak kabul edilmektedir. Öncelikle taraflarca alınan nişan yüzüğü, takı vb. gibi şeyler bu kapsamdadır.
Hediyelerin İadesinin ( Geri Verilmesinin ) Şartları Nelerdir?
- Nişanın evlilik dışında başka bir sebeple sona ermiş olması gerekmektedir.
- Alınmış olan hediyelerin nişanlanma nedeniyle alınmış ve karşı tarafa bu nedenle verilmiş olması gerekmektedir.
- Geri istenen hediyelerin alışılmışın dışında olması gerekmektedir.
- Hediyelerin geri istenebilmesi hakkı yalnız nişanlılara, ana ve babalarına ya da ana baba gibi davranan kişilere tanınmıştır.
Nişanın Sona Ermesinde Kusuru Olan Taraf Hediyelerin İadesini İsteyebilir mi?
Türk Medeni Kanunu Madde 122 hükmünde tarafların hediyeleri geri isteyebilmek için kusurlu veya kusursuz olmasına ilişkin bir düzenleme bulunmamaktadır. Taraflardan birinin kusuru ile nişanın sona ermesi halinde dahi kusurlu olan taraf nişanın bozulması nedeniyle karşı tarafa verdiği alışılmışın dışında olan hediyelerin iadesini isteyebilir.
Hediyelerin İadesinde Zamanaşımı Süresi Var mıdır?
Nişanın sona ermesi halinde taraflarca hediyelerin iadesi 1 yıllık zamanaşımı süresine bağlamıştır. Türk Medeni Kanunu Madde 123 hükmünde ‘’ Nişanlılığın sona ermesinden doğan dava hakları, sona ermenin üzerinden bir yıl geçmekle zamanaşımına uğrar.’’ bu süre nişanın sona ermesi ile başlamaktadır.
Hediyelerin İadesi İçin Görevli ve Yetkili Mahkeme
Taraflarca açılacak olan nişan hediyelerinin iadesi davası için kanunda özel bir hüküm bulunmaması nedeniyle hediyelerin iadesinde genel yetkili ve görevli olan davalının yerleşim yeri Asliye Hukuk Mahkemesi yetkili ve görevlidir.
Konuya İlişkin Yargıtay Kararları:
Yargıtay 3. Hukuk Dairesi 12.02.2014 tarih 2013/17223E. 2014/2072 K.“TMK’nın 122. Maddesine göre, nişanlılık evlenme dışında bir sebepten dolayı sona ererse, nişanlıların birbirlerine vermiş oldukları, alışılmışın dışındaki hediyeler geri istenebilir. Nişanın bozulması sebebiyle mutad dışı hediyelerin geri alınmasına dair davalarda kusur aranmaz. Nişanın bozulması halinde alışılmışın dışındaki hediyeler aynen, mevcut değilse mislen geri verilir veya karşılığı sebepsiz zenginleşme kurallarına göre geri istenir. Alışılmış (mutad) hediyelerden kasıt; giyilmekle, kullanılmakla eskiyen ve tüketilen eşyalardır. Hediyelerin verildiği ve iade edilmediği hususu her türlü delil ile ispat edilebilir. “
T.C Yargıtay 3.Hukuk Dairesi Esas: 2002/ 5584 Karar: 2002 / 5991 Karar Tarihi: 27.05.2002 ‘’ Nişanın bozulması nedeniyle hediyelerin geri alınması istemine ilişkin davalarda kusur aranmamakla birlikte dava konusu yapılan hediyelerin (ve özellikle ziynet eşyalarının) mutad olup olmadığının tesbiti konusunda sadece yöresel örf ve adetlerin varlığı yeterli olmayıp tarafların usulünce araştırılıp saptanacak mali ve sosyal durumlarının da dikkate alınması gerekir. Kaldı ki altınlar, mutad eşya kapsamında sayılmamaktadır.’’
Stajyer Avukat Adem AYDIN
